Dĩn là con gì?
Con dĩn ( được biết đến với tên gọi khác là con dãn, bọ mát) có danh pháp khoa học là :Ceratopogonidae. Con dĩn có nhiều chi khác nhau nhưng theo ghi nhận ở nước ta thì con dĩn sẽ được chia thành 3 chi chính là Culicoides, Lashiohelea và Leptoconops. Trong đó loại được cho là phổ biến nhất đó là Culicoides.
Cấu tạo của con dĩn
Hình dáng con dĩn: Đây là một loại côn trùng nhỏ có hình dáng rất giống với loại muỗi, có kích thước 1-3mm, cơ thể của con dĩn được chia làm 3 phần gồm đầu, thân và bụng
Phần đầu: Thường có kích thước rất nhỏ, phủ bên ngoài bằng một lớp lông trắng, ngoài ra con dĩn cũng có vòi hút ở vùng đầu
Phần thân: Đây là vị trí tiếp nối giữa phần đầu và bụng. Tại vị trí này của con dĩn sẽ có bộ phận cánh và 6 chiếc chân nhỏ giúp con dĩn có thể vận động và bám vào các cá thể khác
Phần bụng: Chủ yếu là cơ quan tiêu hóa của con dĩn, nơi chứa máu và thức ăn. Những con dĩ sau khi hút căng máu phần bụng thường phình to và có màu đen hoặc đỏ thẫm của máu
Tập tính sinh sống của con dĩn
Đây là loại côn trùng thường xuất hiện vào mùa hè, nhất là thời điểm có nhiều các cơn giông bão. Cào thời điểm này các bạn có thể thấy chúng bay rất nhiều ngoài đường vào buổi chiều hoặc tối. Đặc biệt là chúng thường bị thu hút bởi những nơi có nhiều ánh sáng.
Vòng đời
Vòng đời của những con dĩn sẽ được kéo dài thành 4 giai đoạn đó là: Trứng con dĩn – ấu trùng – thanh trùng – dĩn trưởng thành. Những con dĩn thường đẻ trứng ở những nơi đất mùn, có nhiều lá cây mục nát, hoặc những nơi ẩm thấp… Khả năng sinh sống và phát triển của chúng phụ thuộc rất nhiều vào yếu tố thời tiết như ánh sáng, nhiệt độ, mưa gió…
Tác hại của con dĩn
Thông thường khi nhắc tới những con dĩn chúng ta thường nghĩ ngay tới đây là một loại côn trùng gây gây hại, khiến chúng ta gặp rất nhiều những phiền toái trong sinh hoạt hàng ngày. Một vài tác hại của con dĩn có thể được kể đến như
Hút máu của người và động vật
Chỉ có con dĩn cái trưởng thành mới có thói quen hút máu người và động vật. Chúng làm như vậy là do trong quá trình phát triển đến khi trưởng thành, những con dĩn cái phải cần một lượng rất lớn các protein giúp hình thành trứng để sinh sản, chính về thế mà vào gần tới mùa sinh sản những con dĩn cái thường hoạt động hút máu rất mạnh
Ngoài ra tập tính hút máu của những con dĩn cũng được chia theo thành các chi. Loại dĩn thuộc chi Culicoides thường có thói quen hút máu vào ban đêm. Chi Lashiohelea lại thích hút máu vào buổi sáng sớm, khi mà ánh sáng mặt trời chữa xuất hiện. Còn đối với chi Leptoconops chúng là thích hút máu người và động vật vào ban ngày, thời tiết càng nắng, nóng sẽ càng kích thích chúng hút máu mạnh.
Những con dĩn khi tiến hành hút máu người hoặc động vật sẽ gây ra cảm giác ngứa ngáy, mẩn đỏ…vô cùng khó chịu. Mặt khác ở nước ta chi Culicoides sinh sống và hoạt động về đêm nhiều khiến chúng ta khi đi ngủ rất hay bị những con dĩn cắn, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới giấc ngủ và sức khỏe của bản thân
Gây ra các căn bệnh truyền nhiễm
Gây lây lan các căn bệnh truyền nhiễm với tốc độ rất cao hoặc thậm chí có khả năng chuyền một số mầm bệnh như giun chỉ, viêm não… Như chúng ta đã được biết thì những con dĩn thường bay lung tung rất nhiều nơi để tiến hành hút máu. Có thể trong quá trình này chúng sẽ tiến hành hút máu của những vật chủ đang bị bệnh hoặc do con dĩn có thể ẩn náu ở những nơi ẩm thấp bẩn thỉu. Những loại vị khuẩn hoặc trứng giun sán có thể bám vào con dĩn và được chúng vận chuyển đi khắp nơi. Đến khi đậu vào cơ thể chúng ta để hút máu thì những loại vi khuẩn hoặc giun sán… sẽ rơi ra ngoài và bám vào vùng da của chúng ta gây nên các căn bệnh truyền nhiễm
Những tác hại khác của con dĩn
Con dĩn có một tập tính thường hay bị thu hút bởi những nơi có ánh sáng. Chính vì thế vào buổi tối những con dĩn thường rất hay bay thành từng đàn và bám rất nhiều trên những bóng điện. Ngoài ra, ở những con đường vắng vẻ con dĩn thường bị thu hút bởi ánh đèn xe cộ qua lại. Chính điều này khiến những người tham gia giao thông gặp rất nhiều những nguy hiểm khi bị chúng bay vào mắt gây cản trở tầm nhìn và rất dễ xảy ra tai nạn.
Một số mẹo giảm ngứa khi bị con dĩn cắn
Khi bị những con dĩn đốt sẽ khiến chúng ta bị nổi nốt và gây ra rất nhiều những ngứa ngáy khó chịu. Đừng quá lo lắng về vấn đề này, để có thể giảm được cảm giác ngứa khi bị con dĩn cắn các bạn có thể thực hiện một vài mẹo đơn giản dưới đây.
Sử dụng đá lạnh
Đặt một viên đá lạnh vào vị trí con dĩn đốt, nhờ vào hơi lạnh mà viên đá tỏa ra sẽ khiến các dây thần kinh cảm giác xung quanh vị trí con dĩn đốt bị tê liệt và cảm giác ngứa ngáy, đau nhức sẽ nhanh chóng bị biến mất.
Dùng tinh dầu
Đa số trong hầu hết tất cả các loại tinh dầu đều có chứa một hàm lượng nhỏ các chất kháng viêm, giảm sưng. Khi bị con dĩn đốt các bạn chỉ cần lấy một chút tinh dầu và thoa vào vị trí bị ngứa. Lúc này các bạn sẽ cảm thấy mát mát dễ chịu
Bã trà
Nếu bạn có uống nước trà thì đừng có vứt bã của chúng đi vội nhé, vì chúng có thể được sử dụng để làm giảm đi cảm giác do con dĩn đốt một cách cực kỳ hiệu quả. Chất tanin có trong trà sẽ có tác dụng làm khít phần da bị con dĩn đốt từ đấy đẩy dịch độc của chúng ra khỏi bên ngoài
Chanh
Khi các bạn bị con dĩn đốt có thể sử dụng một lát chanh và chà vào vị trí bị ngứa. Nhờ có tính axit và kháng khuẩn cực tốt của mình sẽ giúp các bạn nhanh chóng mất đi cảm giác bị ngứa do những con dĩn gây ra.
Lá cây rau húng
Trong cây rau húng có 2 loại hợp chất giảm ngứa rất tốt đó là long não và thymol. Chính vì thế khi bị con dĩn cắn các bạn chỉ cần sử dụng một vài lá cây rau húng sau đấy tiến hành vò nát và trà vào vị trí bị ngứa do con dĩn cắn là khỏi.
Sử dụng giấm
Dùng một miếng bông nhỏ thấm một chút giấm và chườm lên vị trí bị ngứa do con dĩn đốt trong khoảng thời gian 5 phút. Ngoài ra các bạn có thể tiến hành sử dụng dấm trộn với một chút bột mì và đắp vào vị trí bị ngứa. Bột mì sẽ có tác dụng hút các chất độc do con dĩn đốt còn dấm sẽ có tác dụng làm giảm viêm nhiễm
Cách phòng ngừa con dĩn cắn
Dưới đây là một số cách phòng ngừa dĩn cắn:
Giữ vệ sinh nhà cửa, môi trường sống sạch sẽ, thông thoáng. Dĩn thường sinh sống ở những nơi ẩm thấp, tối tăm. Do đó, bạn cần thường xuyên dọn dẹp nhà cửa, loại bỏ bụi bẩn, rác thải,… để hạn chế nơi trú ngụ của dĩn. Ngoài ra, bạn cũng nên phát quang bụi rậm, cây cỏ quanh nhà.
Mặc quần áo dài, kín tay, kín chân khi đi ra ngoài trời, đặc biệt là vào buổi tối. Dĩn có thể chích xuyên qua quần áo mỏng. Do đó, bạn nên mặc quần áo dài, kín tay, kín chân để bảo vệ da khỏi bị dĩn chích.
Sử dụng các biện pháp xua đuổi dĩn như kem chống côn trùng, hương xông đuổi côn trùng,… Các sản phẩm này có chứa các thành phần như tinh dầu bạc hà, tinh dầu sả,… có tác dụng xua đuổi dĩn.
Sử dụng màn cửa khi đi ngủ. Đây là cách phòng ngừa dĩn cắn hiệu quả nhất.
Một số mẹo dân gian giúp xua đuổi dĩn
Xông bồ kết. Bồ kết có mùi hương nồng, cay có tác dụng xua đuổi côn trùng. Bạn có thể đốt bồ kết trong nhà hoặc treo túi đựng bồ kết ở những nơi có nhiều dĩn.
Thoa nước ớt cay hoặc tỏi. Tinh dầu trong ớt cay và tỏi có tác dụng xua đuổi côn trùng. Bạn có thể thoa nước ớt cay hoặc tỏi lên da để ngăn ngừa dĩn cắn.
Ăn tỏi thường xuyên. Dầu tỏi do da hấp thụ được sẽ giải phóng ra ngoài lỗ chân lông, khiến dĩn không thể đến gần bạn.
Bên cạnh các biện pháp phòng ngừa trên, bạn cũng cần chú ý đến sức khỏe của bản thân. Nếu bị dĩn cắn, bạn cần rửa sạch vết cắn bằng xà phòng và nước ấm, sau đó bôi thuốc mỡ kháng khuẩn để giảm ngứa và sưng. Nếu vết cắn bị sưng to, đau nhức, sốt,… bạn cần đến cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời.
Cách tiêu diệt con dĩn
Nếu các biện pháp phòng ngừa không mang lại nhiều hiệu quả các bạn có thể tiến hành xịt thuốc để tiêu diệt hoàn toàn những con dĩn. Sau đây là một số loại thuốc được cho là có khả năng tiêu diệt con dĩn tốt và an toàn đối với sức khỏe của người sử dụng
Thuốc xịt dĩn Jumbo Vape Fik
Đây là loại thuốc xịt có hương chanh, mang lại cảm giác dễ chịu cho người sử dụng. Mỗi bình Jumbo Vape Fik có dung tích 600ml. Trước khi sử dụng các bạn nên tiến hành lắc đều và xịt vào những vị trí ma con dĩn thường hay đậu vào như bóng đèn, màn hình tivi, máy tính… Ngoài ra có thể tiến hành xịt thuốc vào những nơi ẩm thấp để hạn chế môi trường sinh sống và phát triển của những con dĩn
Thuốc xịt dĩn Raid
Loại thuốc xịt này có thành phần chính bao gồm Tetramethrin, D-allethrin, D-phenothrin, kerosene, khí hóa lỏng… đây là những chất có khả năng tiêu diệt côn trùng cực kỳ hiệu quả tuy nhiên vẫn an toàn với sức khỏe của người sử dụng. Sản phẩm này cũng có mùi cam chanh tương đối dễ chịu, không gây cảm giác đau đầu khi hít phải.
Thuốc xịt con dĩn Mosfly Fik
Thành phần chính của loại thuốc này bao gồm Prallethrin, D-Phenothrin và các chất phụ gia giúp tăng độ hiệu quả trong việc tiêu diệt những con dĩn. Sử dụng thuốc xịt vào mọi ngóc ngách và những nơi có con dĩn thường hay tập trung sinh sống. Khi sử dụng các bạn cũng nên hạn chế thuốc có thể tiếp xúc vào vị trí da, miệng hoặc mắt vì có thể gây ra tình trạng dị ứng không đáng có
Ngoài việc sử dụng để tiêu diệt những con dĩn thì các loại thuốc kể trên có thể dùng để tiêu diệt một số loại côn trùng khác như muỗi, gián…
Hy vọng sau khi đọc xong bài viết trên các bạn sẽ có thêm những kiến thức về con dĩn, những phiền toái mà loại côn trùng này đem tới. Ngoài ra các bạn cũng cần phải có những biện pháp phòng ngừa và tiêu diệt loại côn trùng này vì chúng có thể là nguyên nhân gây lan truyền một số căn bệnh nguy hiểm cho người và động vật trong nhà
Có thể bạn quan tâm:
- Bọ chét sợ gì nhất? Bị bọ chét cắn có sao không?
- Con nhím biển (nhum biển) là gì? Vai trò như thế nào trong hệ sinh
- Con rạm (con đam đồng) là gì? Tập tính sinh sống, cách nuôi và những món ăn hấp dẫn
- Con giời leo là con gì? Bị giời leo cắn có bị gì không?
- Con ba khía: Tập tính sống, cách khai thác và những món ăn từ ba khía